Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WİPO) 2019 yılı için açıkladığı PCT başvurularında ‘en az bir kadın mucit içeren başvuruların ülkelere göre dağılımında’ Türkiye, yüzde 19,3 ile dördüncü sırada yer aldı. Kadınların reel sektörde daha fazla yer almasıyla bu oranın kısa, orta ve uzun vadede artması bekleniyor.

Katma değerli üretimlerde kadın eli her geçen gün kendisini daha fazla hissettirmeye başlıyor. Sınai mülkiyet haklarında bu olgunun temel yansımalarını görebilmek mümkün. Özellikle uluslararası patent başvurularında (PCT) kadınların oranı giderek artış gösteriyor. Bu durum Türkiye için de geçerli. Adres Patent Genel Müdürü Cumhur Akbulut, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WİPO) yapmış olduğu bir araştırmada PCT başvurularında ‘en az bir kadın mucit içeren başvuruların ülkelere göre dağılımına’ ilişkin bilgi vererek, “Yapılan uluslararası patent başvurularında ilk sırada yüzde 32,4 ile Çin yer alıyor. Bu ülkeyi sırasıyla, yüzde 27,3 ile Güney Kore, yüzde 19,9’la Avusturya ve yüzde 19,3 ile Türkiye takip etti” bilgisini verdi. Akbulut, araştırmada oransal bazda kadın mucit başvurusu en fazla olan 20 ülkenin dikkate alındığına işaret etti.

En fazla başvuru biyoteknolojiden

Akbulut, 2019 yılında kadın mucitlerin yüzde 31 ile en fazla biyoteknoloji başlığında patent başvurusu yaptığına dikkat çekerek, “Biyoteknolojiyi sırasıyla yüzde 30,4 ilaç, yüzde 30,1 gıda kimyasalları, yüzde 27,6 organik kimya, yüzde 27,1 ile biyolojik materyaller izledi. Özellikle COVID-19’un yaratmış olduğu tahribata bağlı olarak sağlık alanındaki yatırımların da artış göstermesi, bu alanda daha fazla başvurunun yapılmasında etkili olacak” şeklinde konuştu. 2005-2019 arasındaki süreçte ise PCT başvurularında buluşçu olarak kadınların almış olduğu payın arttığına dikkat çeken Cumhur Akbulut, “Patent başvurularında kadın mucitlerin oranı 2018 yılında yüzde 0,8 civarında yer alırken bu rakam 2019’da iki kat artarak yüzde 1,6 dolayında gelmiş durumda” diye konuştu.

İlk bulaşık makinesinde kadın imzası var

Mucit kadınların geliştirdiği bazı ürünlere ilişkin bilgi veren Cumhur Akbulut şöyle devam etti: “Josephine Cochrane, dünyada ilk bulaşık makinesini icat eden kadın. İcat ettiği ilk makine, basınçlı suyu makinede bulunan bulaşıkların üzerine fışkırtacak şekilde tasarlanmış. Cochrane makinenin patentini 1886’da almıştır. Bu dönemde evlerin çoğunda makinenin çalışması için gerekli olan sıcak su sistemleri bulunmadığı için, Cochrane fikrini otellere ve restoranlara satmıştır. Stephanie Kwolek ise günümüzde kurşungeçirmez yeleklerin yapımında kullanılan materyalin mucididir. Bette Nesmith Graham’da dakslin mucidi olarak biliniyor.”

“Ev hanımlarına geliştirdikleri buluşlarda destek verilmeli”

Öte yandan birçok buluşun ihtiyaçlara bağlı olarak ortaya çıktığını anlatan Cumhur Akbulut, “Bazı ülkelerde ev hanımları ihtiyaçların giderilmesine bağlı olarak birçok buluşu ticarileştiriyor. Bu bağlamda ev hanımlarının geliştirdiği buluşun başvuru ücreti ve diğer giderlerini karşılamak adına teşvik mekanizmasın geliştiren ülkeler var. Bu tarz teşvik sistemlerinin bizim ülkemizde de devreye alınması gerekiyor. Böylece ev hanımlarımız da reel sektöre önemli katkılarda bulunabilir” değerlendirmesinde bulundu. Buna ilave her yıl kutlanan 8 Mart Dünya Kadınlar gününün önemine değinen Akbulut, “Kadınlarımızın gerek sosyal gerekse ekonomik yaşamda etkisi daha fazla artıyor. Bu vesileyle bütün kadınlarımızın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü Kutlu Olsun” dedi.