Coğrafi İşaret Tescili
Coğrafi İşaret Tescili Nedir?
Coğrafi İşaret; Belirli bir niteliği, ünü ve diğer özellikleriyle, bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren ad veya işaretlerdir.
Coğrafi İşaret, Menşe adı ve mahreç işareti olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Menşe Adı; coğrafi işaret korumasına konu edilen ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerin tamamının sınırları belirli bir alanda gerçekleştirilmesi durumudur. Menşe adına konu ürünün tamamı ile tanımlanan yerde üretilmiş olması gerekmektedir. Çünkü ürün özelliklerini ait olduğu yerde üretilmesi durumunda kazanabilmektedir. Örneğin: Anzer balı.
Mahreç İşareti; ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri sınırları belirlenmiş coğrafi alanda gerçekleşmek zorunda olması durumudur. Mahreç işaretini menşe adından ayıran başlıca özellik, mahreç işaretine konu olan ürünün özelliklerinden en az birinin o yöreye ait olmakla birlikte, yöre dışında da üretilebilmesi söz konusudur. Örneğin: Antep baklavası veya Bursa bıçağı.
Geleneksel Ürün Adı Tescili
Geleneksel ürün adı başvurusu yapılabilmesi için aynı isimdeki başvuru formunun doldurulmuş olması ve ekte aşağıdaki belgelerin olması gerekmektedir.
- Başvuru yapanın başvuru hakkına sahip olanlardan hangisine dâhil olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler.
- Başvuru yapanın kimlik ve iletişim bilgileri.
- Geleneksel ürün adı tanımı kapsamında değerlendirilebilmesi için hangi gruba dahil olduğuna dair bilgi ve belgeler.
- Ürünün hangi ürün grubuna dâhil olduğuna dair bilgi.
- Ürünün tanımı, ürünün ve gerekli hallerde hammaddesinin fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal özelliklerini açıklayan teknik bilgi ve belgeler.
- Ürün içeriğinde yer alan hammadde ve diğer bileşenlerin özellikleriyle birlikte ürün niteliklerini işaret eden ürün hazırlama tekniklerinin de açıklandığı üretim metodunu gösteren bilgi ve belgeler.
- Geleneksel ürün adı kullanım biçimini, varsa etiketleme ve ambalajlamaya ilişkin özel usulleri açıklayan bilgi.
- Geleneksel ürün adı tanımı kapsamında en az otuz yıl süreyle kullanıldığına dair bilgi ve belgeler (Gazete, makale, araştırma yazıları vb.)
- Başvuru ücretinin ödendiğine ilişkin bilgi.
- Geleneksel ürün adına konu ibarenin Latin Alfabesi dışındaki harfleri içermesi halinde, bunların Latin Alfabesindeki karşılığı ve varsa Türkçe çevirisi.
Başvuru Yapılırken Şunlara Dikkat Edilmelidir:
- Başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri gereklidir.
- Geleneksel ürün adı tescil başvurusunda bulunan, ürünün üretimi, işlenmesi veya ilgili diğer işlemleri hakkında yeterliliğe sahip, yasal kuruluş biçimine bakılmaksızın herhangi bir dernek, birlik veya benzeri örgütten oluşan tarafsız bir denetim merci oluşturmakla yükümlüdür.
- Denetim hükümlerine uygun olarak denetim biçimini ayrıntılı olarak açıklayan ve örnek denetim tutanağını da içeren bilgi ve belgelerin başvuru formunda bulunması gerekmektedir.
Coğrafi İşaretlerin Diğer Sınai Mülkiyet Haklarından Farkı Nedir?
Coğrafi işaretlerin diğer sınai mülkiyet haklarından üstünlüğü tek bir üreticiyi değil, belirli şartlar altında üretim yapan kişilerin tümünü korumasıdır. Çünkü coğrafi işaret alansal, yöresel, bölgesel, ülkesel genelliğe ve bir anlamda anonimliğe sahip olup, sağladığı hak belli bir kişiye veya kişilere bağlanamaz.
Adres Patent olarak Coğrafi İşaretlerin önemini vurguluyor ve diyoruz ki “Kültürel Miraslarımızı Tescil ile Koruyun!”
Coğrafi İşaret Tescilinin Amacı
Türkiye’de coğrafi işaretler,10 Ocak 2017 tarih ve 6769 sayılı Kanun kapsamında tescil edilerek korunurlar.
- Coğrafi İşaret, ürünü tanımlar ve üretimin bu tanımda yer alan kriter ve kurallara göre yapılmasını sağlar.
- Coğrafi İşaret, üretici ve tüketicileri haksız rekabete karşı koruma amacıdır.
- Coğrafi İşaret tüketicileri yönlendirir.
- Coğrafi işaretler üreticilere yüksek fiyat sağlar.
- Coğrafi İşaret etkin bir kırsal kalkınma aracıdır.
- Coğrafi İşaret turizmin gelişmesini sağlar.
- Coğrafi İşaret ulusal ve kültürel mirasa sahip çıkar.
Kimler Coğrafi İşaret Tescil Başvurusunda Bulunabilir?
- Ürünün tek üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler,
- Tüketici dernekleri,
- Kooperatifler, birlikler,
- Konu ve coğrafi yöreyle ilgili kamu kuruluşları coğrafi işaret başvurusunda bulunma hakkına sahiptirler.
Coğrafi İşaret Tescil Süreci:
- Türk Patent ve Marka Kurumu, kendisine yapılan coğrafi işaret başvurularını inceler. Bilgi ve belgelerinde eksik bulunan başvurulara, eksikliklerini gidermesi için 3 ay süre tanır. Süresi içinde eksiklikler giderilmezse başvuru reddedilir.
- 6769 sayılı Kanun koşullarını taşıyan coğrafi işaret başvurularından menşe, mahreç, geleneksel ürün adları her ayın birinde ve on beşinde yayınlanan Resmi Bültenlerde yayımlanır.
- İtiraz süresi Resmi Bültende yayım tarihinden itibaren 3 aydır. Hakkında itiraz yapılan başvuru için, başvuru sahibinin karşı görüşü istendikten sonra konuda uzman, tarafsız kurum ve kuruluşlardan görüş alınır. Alınan tüm görüşlerden sonra Türk Patent değerlendirme yapar. Bu değerlendirme sonucunda itirazın veya başvurunun reddine yahut başvurunun kapsamında değişiklik yapılmasına karar verilebilir. Başvurunun kapsamında değişiklik yapılmasına karar verilirse başvuru, son durumuyla yeniden bültende yayımlanır. Bu yayın itiraza açık değildir.
- Coğrafi işaret başvurularının tescili, Resmi Bültende yayın tarihi itibarıyla kesinleşir. Tescili kesinleşen başvuru ile ilgili tescil ücretinin 1 ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
- Coğrafi işaretlerin anonim niteliği haiz olması sebebiyle, yalnızca tescil ettiren kişilerin değil, sicilde belirtilen özelliklere bağlı kalarak üretim yapan diğer üreticilerin de söz konusu coğrafi işareti kullanım hakkı bulunmaktadır.
Coğrafi İşaretlerde Amblem
6769 Sayılı Kanun İle Birlikte Coğrafi İşaretlerde Amblem Zorunluğu Getirilmiştir.
Avrupa Birliğinde Coğrafi İşaret
AB Coğrafi İşaret Başvurusu Nasıl Yapılır?
Sınai mülkiyet hakları koruması dünyanın her yerinde tescil gerçekleştirilen ülkede geçerlidir. Bu bağlamda, sınai mülkiyet hakları kapsamında olan coğrafi işaretlerin ülkemizde gerçekleştirilen tescilleri de yalnızca Türkiye sınırları içinde geçerli olmaktadır.
Farklı ülkelerde koruma elde etmek için ya o ülkelerin mevzuatı çerçevesinde tescil başvurusunda bulunmak ya da uluslararası koruma sağlayan sistemler kapsamında başvuru yapmak gerekmektedir.
Avrupa Birliği ülkelerinin tamamında koruma sağlayan Avrupa Komisyonuna başvuru yapmaktır. Avrupa Komisyonuna sadece tarım ürünleri ve gıda maddeleri ile ilgili coğrafi işaretler için başvuru yapılabilmektedir. AB nezdinde başvuru yapmak için öncelikle Türkiye’de coğrafi işaret tescilinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Hali hazırda AB nezdinde 7 coğrafi işaretimiz tescil edilmiştir. Bunlar; Antep Baklavası, Aydın İnciri, Aydın Kestanesi, Bayramiç Beyazı, Malatya Kayısısı, Milas Zeytinyağı ve Taşköprü Sarımsağı