Markalar; her ne kadar kanunda tek tek bu adlar altında sayılmasa bile faaliyet gösterilen alanlara ve kullanım amaçlarına göre; ürün, hizmet, kişi, lüks, imaj, kar amacı gütmeyen, işletme adı… gibi birçok bölüme ayrılabiliyor. Konuyu ülkemiz açısından ele aldığımız da ise markalaşma konusunda ‘işletme adı’ başlıklı kısımların daha fazla göze çarptığını görüyoruz.  Reel sektörün A, B, C’sinden birisi alan marka tescili konusu her geçen gün önemini artırıyor. Öyle ki 2021’in ilk sekiz aylık döneminde 110 bin 659 marka başvurusu bu bilincin arttığını gösteren önemli bir parametre. Geçen yılın ilk sekiz ayına göre ise marka başvurularında yüzde 23’lük yükselme söz konusu. Bu bağlamda 110 bin 659 marka ayrıca 110 bin 659 katma değer demek…

Başvurular ve sınıflar konusunda geldiğimizde ise sınırlar oldukça net. Firmalar, kurum veya kuruluşlar marka isimlerini “Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin Uluslararası Sınıflandırmasına İlişkin Nis Anlaşması hükümlerine göre düzenlenen Nis Sınıflandırmasına uygun olarak kendilerine uygun sınıflarda tescil ettirebilirler. Ancak globalde belirli bir marka değerine ulaşan kurumların markaları bazı fırsatçılar tarafından kötü niyetle veya taklit edilerek tescil edilip, kullanılabiliyor. Bu bağlamda tescilden sonraki en önemli süreç olan marka takibi konusu başvuru sahiplerinin unutmaması gereken bir konu. Markalar dahil tüm sınai haklar ile ilgili düzenlemelerin yeraldığı 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre tescil edilecek marka çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir;

• Ortak Marka: Üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan, bir gurubun mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerden oluşuyor.
• Garanti Markası: Marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işaretlerdir.
• Ticaret Markası: Bir işletmenin imalatını veya ticaretini yaptığı malları, başka işletmelerin mallarından ayırt etmeye yarayan işaretlerdir.
• Hizmet Markaları: Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaretlerdir.

Nike, Adidas ve daha birçokları…

Birçok marka üretim serüveniyle başladığı yolculuğa marka değerleriyle devam ediyor. Dünyaca ünlü global markalar arasında yer alan Adidas ve Nike başta olmak üzere birçok şirket üretim proseslerini artık kendi bünyesinde fazla yapmıyor. Kendi denetimleri ve beklentilerini karşılayan tedarikçileri belirleyerek, burada yapılan üretimlerle ilerliyor. İşveren firma (Adidas, Nike) ise sadece ortaya çıkan ürüne amblem veya logosunu vurarak markalarının kaymağını yiyiyor.

Sonsöz….

Ülke olarak bizler de dünyaya mal olacak markalar yaratabilir, marka ihracatlarımızı artırabiliriz. Özellikle start-up’larımız bu konuda oldukça umut verici. Üniversite sanayi işbirlikleri doğrultusunda; Biyovent örneğindeki gibi markalarımızı daha fazla sahiplenerek ülke katma değerine daha fazla katkıda bulunabiliriz.